گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: چند روزی به آغاز جشنواره جهانی فیلم فجر باقی نمانده و با تکمیل شدن لیست فیلم های این دوره و اعلام اسامی داوران، روند اجرایی جشنواره ای که عنوان فجر را بر پیشانی اش دارد به مرحله ای حساس رسیده است. رویدادی که به شکلی مستقل از جشنواره ملی و در ایامی با فاصله از دهه مبارک فجر برگزار خواهد شد.
رسیدن به چارچوب فکری برگزارکنندگان جشنواره و بررسی تحلیلی این پرسش مهم که اصولا تفکیک جشنواره ملی از بخش بین الملل اقدامی موثر بوده است یا خیر؟ نیاز به گفت و گوهای کارشناسانه ای دارد که می تواند هم برای مخاطبان پیگیر و جدی سینما و هم متولیان و دست اندرکاران امر مفید واقع شود.
برهمین اساس، گفت و گویی با وحید امیرخانی، کارگردان فیلم «در مدت معلوم» شکل گرفت که در سال 94 فیلمش جزو پُرمخاطب ترین آثار بود.
*سراج24: آقای امیرخانی، قرار است از اول اردیبهشت ماه برای دومین سال متوالی بخش بین الملل فجر به شکل مستقل برگزار شود. به نظرتان تفکیک بخش ملی و جهانی جشنواره که در هیچ کشوری سابقه نداشته است، تصمیمی کارشناسانه از سوی مسئولان دولتی سینمای ایران بوده است؟
-امیرخانی: می خواهم این گونه جواب شما را بدهم که تاثیرگذاری سینمای ایران در جهان و در جشنواره های خارجی مساله غیر قابل انکاری است. از این جهت برگزاری جشنواره، به معرفی آثار دیگری از سینمای ایران برای شرکت کنندگان خارجی منجر خواهد شد.
*سراج24: برای برگزاری جشنواره ای مطلوب در سطح جهانی نیاز به وجود بستری مطلوب است و کشورمان به دلیل محدودیت های محتوایی آثار و فضای خاص و متفاوتی که نسبت به نقاط دیگر دارد، مورد استقبال فیلمسازان درجه یک جهان قرار نمی گیرد و تا به حال همچون دورهمی عده ای برگزار شده بود. از دیدگاه شما با این رویه اصلا برگزاری جشنواره چه منفعتی برای سینمای ایران دارد؟
-ایمرخانی: در ادامه گفته هایم باید عرض کنم که تردیدی ندارم که ایران در سطح منطقه می تواند برگزارکننده جشنواره ای مناسب باشد به شرطی که برنامه ریزی و اهداف مناسبی برای آن تعیین شود.
*سراج24: پس به نظرتان هدف گذاری ما برای برپایی جشنواره باید معطوف به بخش منطقه ای باشد تا ابعادی گسترده تر؟
-امیرخانی: به هر حال ما می دانیم که شرایط رقابت با جشنواره هایی مانند کن و برلین را نداریم و باید به شناسایی آثار و فیلمسازان منطقه دست بزنیم. هر جشنواره ای در سطح جهانی برای خود چارچوبی را تعیین کرده است. از طرفی باید چند دوره ای از برگزاری جشنواره فجر بگذرد تا شرایط مناسبی رقم بخورد، چرا که جشنواره های دیگر هم از همان ابتدا به شکلی کامل نبوده اند و به مرور پیشرفت کردند.
*سراج24: البته ما تجربه ای فراتر از 30 سال در برگزاری جشنواره فجر داشته ایم و در دوره هایی آثاری مطرح هم حضور داشته اند.
-امیرخانی: منظورم از این جهت بوده که این شکل (مستقل بودن جشنواره) حرکت جدیدی است. یک مطلبی باید عنوان کنم که اگر جشنواره ملی ما به همان شکل گذشته می خواست ادامه یابد هیچ کارکردی از برگزاری بخش خارجی رخ نمی داد و در واقع بود و نبودش مهم نبود، چرا که زیر سایه آثار ایرانی جشنواره فجر قرار می گرفت.
*سراج24: معضل دیگر درباره زمان برگزاری جشنواره جهانی است که در ایامی همجوار با جشنواره کن برگزار می شود و به طور حتم فیلمسازان و آثار قابل توجه ترجیح می دهند در آن حضور یابند.
-امیرخانی: این مساله مهمی است و باید آسیب شناسی شود. درباره زمان و نحوه برگزاری جشنواره تصمیمی درست باید اتخاذ شود. جشنواره بین المللی فجر می تواند هدف و ساختار مشخصی پیدا کند. برپایی ورک شاپ و حضور چند فیلمساز نمی تواند نشانه ای از برگزاری جشنواره ای مطلوب باشد و می تواند در هر شرایط و فرصت دیگری هم انجام شود. من یادم می آید موقعی که دانشجو بودم، افراد مطرحی به دانشکده ما آمده و دوره هایی برگزار کردند. از این بابت به نظرم مهم ترین وظیفه جشنواره ایجاد اعتمادی است که برای فیلمسازان منطقه ایجاد خواهد کرد تا آن ها علاقمند به حضور در جشنواره فجر شوند.
*سراج24: اعتمادسازی مساله مهمی است و با توجه به وضعیت نه چندان مطلوب جشنواره های منطقه می تواند تبدیل به شرایط مناسبی برای جشنواره جهانی فجر شود، چرا که جشنواره قاهره با وجود سال ها سابقه دیگر اثرگذاری گذشته را ندارد و جشنواره ابوظبی و دمشق هم تعطیل شده و دبی هم به شکلی تقلیدی می خواهد دنباله روی جشنواره های دیگر باشد و ما می توانیم رویدادی متمایز داشته باشیم.
-امیرخانی: در همین منطقه ای که درباره اش حرف می زنیم فیلمسازان خوبی وجود دارد و نیاز است بررسی های مناسبی انجام شود تا کارگردان هایی خلاق را شناسایی و به جشنواره دعوت کنیم. مساله دیگر این است که بتوانیم سیاست های کشورمان را در جشنواره اجرا کنیم، همانطور که خارجی ها در فستیوال های خود چنین مساله ای را اجرا می کنند.
*سراج24: بهتر است چه تم و مفهوم مشخصی را در جشنواره فجر لحاظ کنیم؟ مثلا در جشنواره برلین 2016 شاهد بودیم که براساس رویکردی سیاسی به موضوع پناهندگان زوم کرده بودند و در نهایت هم فیلم برگزیده خود را در این تم انتخاب کردند.
- امیرخانی: ما هم می توانیم چنین رویکردهایی براساس سیاست های کشور خود داشته باشیم و قبلا هم چنین بوده است. مساله مهم این است که باید سیاستی حرفه ای و متناسب را اتخاذ کنیم و مناسب است براساس نگاه خود به برگزاری جشنواره بپردازیم.
